Araçta Boya Lekesi Gizli Ayıp Sayıldı, Misliyle Değişim Hakkı Kesinleşti

Ankara’da yaşanan bir olay, sıfır kilometre araç alımlarında gizli ayıp kavramını yeniden gündeme taşıdı. Vatandaş, bayiden teslim aldığı aracın kaput, ön çamurluklar, tavan ve bagaj kapağında tortu şeklinde lekeler fark etti. Bayi, sorunun yıkamadan kaynaklandığını ve cila sonrası giderileceğini savundu.

Cila sonrasında lekeler geçmeyince araç sahibinin talebi, aracın ayıpsız misliyle değiştirilmesi yönündeydi. Bayi bu talebi reddetti ve dava süreci başladı. Sonuç olarak Ankara 8. Tüketici Mahkemesi, Ankara Bölge Adliye Mahkemesi ve Yargıtay 3. Hukuk Dairesi, aracın misliyle değiştirilmesine karar verdi.

Bu haberde, söz konusu dava üzerinden gizli ayıp kavramı, sıfır kilometre araçlarda teknik hatalar, kullanıcı sorumluluğu ve yasal haklar detaylı şekilde incelenecektir.

---

Gizli Ayıp ve Sıfır Kilometre Araçlar

Gizli Ayıp Nedir?

Gizli ayıp, alıcı tarafından normal muayene ve inceleme ile fark edilemeyen, aracın kullanımını veya değerini etkileyen kusurları ifade eder.

• Örnek: Boya lekesi, motor hatası, şasi deformasyonu

• Özellikleri: Araç teslimi sırasında fark edilemeyen, kullanım sürecinde ortaya çıkan kusur

• Hukuki Dayanak: Türk Borçlar Kanunu ve Tüketici Hakları Kanunu

Sıfır Kilometre Araçlarda Gizli Ayıp

• Sıfır kilometre araçlarda beklenti, aracın tamamen hatasız ve kusursuz teslim edilmesidir.

• Araç boyası, kaportası ve iç aksamları fabrikadan standart kalite normlarına uygun şekilde gelmelidir.

• Boya lekesi, sıfır kilometre araç için gizli ayıp kategorisine girer çünkü kullanıcı hatasından kaynaklanmamaktadır.

---

Boya Lekeleri ve Nedenleri

Tortu ve Lekelerin Kaynağı

• Boyada tortu: Boya püskürtme veya cila sırasında, yüzeye düzgün yapışmayan veya toz, yağ, nem gibi etkenlerle oluşur.

• Cila ile geçmeyen lekeler: Bu durumda sorun yüzeysel değil, boya tabakasına nüfuz etmiş demektir.

Fabrika Standartları ve Kalite Kontrol

• Sıfır kilometre araçlarda boyanın ISO veya OEM standartlarına uygun olması beklenir.

• Boya kalınlığı (micron ölçümü) genellikle 120–160 µm arası olmalıdır.

• Lekeler, kalite kontrol sürecinde gözden kaçmış mikro hata veya yüzey kusuru olarak sınıflandırılabilir.

Onarım ve Değişim Seçenekleri

• Cila veya parlatma: Yüzeysel tortuları giderir, fakat boya tabakasına işlemiş lekelerde etkili değildir.

• Boya rötuşu: Tek tek panellerde uygulanabilir; fakat misliyle değiştirme talebini karşılamaz.

• Misliyle değişim: Aracın tamamının aynı model, donanım ve özelliklerde yeni bir araçla değiştirilmesi.

---

Hukuki Süreç ve Mahkeme Kararları

Ankara 8. Tüketici Mahkemesi

• Araçta görülen boyanın gizli ayıp olduğuna karar verdi.

• Kullanıcı hatasının olmadığını ve sıfır kilometre araçtan beklenen faydanın elde edilemeyeceğini belirtti.

• Sonuç: Misliyle değişim hakkının tanınması.

Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesi

• Yerel mahkemenin kararını onadı.

• Misliyle değişim kararının taraflar arası hak ve menfaatler dengesine uygun olduğu vurgulandı.

Yargıtay 3. Hukuk Dairesi

• Temyiz incelemesini yaptı ve misliyle değişim kararını hukuka uygun buldu.

• Aracın kaportasındaki boya lekeleri gizli ayıp niteliğinde olduğu için kararın kesinleşmesine onay verdi.

---

Sıfır Kilometre Araçlarda Alıcı Hakları

1. Ayıpsız Misliyle Değişim Hakkı:

2. Onarım Talebi:

   • Araçta gözle görülür sorun varsa, alıcı onarım talep edebilir.

   • Ancak onarım, gizli ayıbı tamamen ortadan kaldırmazsa misliyle değişim hakkı geçerlidir.

3. Tazminat:

---

Teknik ve Sektörel Karşılaştırma

---

Türkiye Pazarı ve Uygulama Öngörüleri

• Sıfır kilometre araçlarda gizli ayıp davaları artacak: Özellikle premium markalarda (Tesla, BMW, Mercedes) yoğunlaşacak.

• Bayi sorumluluğu artacak: Araç teslimi öncesi kalite kontrol süreçleri sıkılaşacak.

• Alıcı hakları bilinçlendirme ihtiyacı: Tüketiciler, gizli ayıp tespitinde misliyle değişim hakkını talep edebilecek.

---

Gelecek Öngörüleri

1. Dijital ve Görsel Denetim: Fabrikalarda boya ve kaporta kontrolleri AI destekli kamera sistemleriyle yapılacak.

2. Garanti Politikaları: Bayiler, gizli ayıp durumunda misliyle değişim garantisini açıkça sunacak.

3. Tüketici Hakları Bilinçlenmesi: Türkiye’de tüketiciler, sıfır kilometre araçta gizli ayıp tespitinde daha aktif hak arayışına girecek.

---

Bu dava, sıfır kilometre araç alımlarında gizli ayıp kavramının hukuki ve teknik boyutlarını gözler önüne seriyor.

• Teknik açıdan: Boya lekesi gibi gizli ayıplar, cila veya rötuşla çözülemiyorsa misliyle değişim hakkı geçerli.

• Hukuki açıdan: Mahkemeler, kullanıcı hatası olmadığında alıcının seçimlik haklarını tam olarak kullanmasını destekliyor.

• Türkiye pazarı perspektifi: Bayiler ve üreticiler, kalite kontrol süreçlerini sıkılaştırmalı, tüketici haklarına uygun hareket etmeli.

Sıfır kilometre araç sahipleri, bu karar sayesinde gizli ayıplarda haklarını güvenle kullanabilir ve aynı standartlarda yeni bir araç talep edebilir.