Otomotiv pazarında yerli-ithal dengesini değiştirebilecek nitelikte yeni bir gelişme yaşandı. Resmi Gazete’de yayımlanan karar, ithal otomobillere yeni ek gümrük vergileri uygulanmasını öngörüyor.
Avrupa Birliği ve Serbest Ticaret Anlaşması (STA) kapsamı dışındaki ülkelerden ithal edilecek binek otomobilleri etkileyecek yeni vergiler;
– Konvansiyonel ve hibrit (plug-in hariç) otomobiller: Yüzde 25 veya araç başına en az 6 bin dolar, hangisi yüksekse
– Plug-in hibrit otomobiller: Yüzde 30 veya en az 7 bin dolar, hangisi yüksekse
– Elektrikli otomobiller: Yüzde 30 veya en az 8 bin 500 dolar, hangisi yüksekse şeklinde uygulanacak.
Örneğin, Avrupa Birliği ile Serbest Ticaret Anlaşması (STA) kapsamı dışından ithal edilen ve vergisiz fiyatı 900 bin TL olan bir hibrit araca 6 bin dolar (248 bin TL) kadar ek vergi ödenecek.
Fakat, aynı özelliklere sahip olup, vergisiz fiyatı 1.1 milyon TL olan bir araçta ödenecek ek vergi tutarı ise aracın bedelinin yüzde 25’i, yani 275 bin TL kadar olacak.
ABD ÜRETİMİ ARAÇLARDA YENİ DÖNEM
Öte yandan, yine Resmi Gazete’de bugün yayımlanan bir başka karar ile ABD’den ithal edilen otomobillere 2018 yılından bu yana uygulanan yüzde 60 oranındaki ek gümrük vergisi kaldırıldı.
Fakat, ABD ile Türkiye arasında bir Serbest Ticaret Anlaşması bulunmadığı için, bu ülkeden ithal edilen araçlar da yukarıdaki satırlarda bahsi geçen maddelere tabi olacak.
Bu değişikliğin, Alman otomobil markalarının uzun zamandır Türkiye’ye getirmediği ABD üretimi modelleri yeniden Türkiye’ye getirmeleri için bir kapı açtığı söylenebilir.
24 ÜLKE İLE STA BULUNUYOR
Bu noktada, Türkiye’nin hangi ülkeler ile Serbest Ticaret Anlaşması imzaladığına da bir bakalım. Hali hazırda 24 ülke ile Serbest Ticaret Anlaşması yürürlükte bulunuyor.
Bu ülkeler arasında otomobil ithalatı yapılan Birleşik Krallık ve Güney Kore de yer alıyor.
Fakat, Türkiye’nin geçmişte ve günümüzde otomobil/ticari araç ithal ettiği Çin, Japonya, ABD, Güney Afrika ve Meksika gibi ülkeler ile arasında Serbest Ticaret Anlaşması bulunmuyor.
Dolayısı ile bu ülkelerden ithal edilecek araçlar yeni gümrük vergilerine tabi olacak.
EK VERGİLER GÜNCELLENDİ
Son 2 yıldır otomotiv sektörüne yönelik ek gümrük vergileri sıkça gündeme geliyor. 2023 yılında Çin menşeli elektrikli otomobillere yüzde 40 ek gümrük vergisi getirildi. Bu uygulama 2024 yılında genişletilerek, Çin’den ithal edilen tüm yakıt türlerindeki otomobiller için geçerli oldu.
Yılbaşında ise oranlar güncellendi. 1 Ocak’tan bu yana Çin’den ithal edilen içten yanmalı motora sahip araçlara yüzde 50 oranında ek gümrük vergisi uygulanıyor. Çin üretimi elektrikli ve şarj edilebilir hibrit araçlara ise yüzde 40 ek oranında ek gümrük vergileri uygulanıyor.
Bugün Resmi Gazete’de yayımlanan kararın ardından en çok merak edilen konuların başında ise yeni tarife ile birlikte eski oranların tarihe karışıp karışmayacağı geliyor.
Bu konudaki en net cevabı Ticaret Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada bulmak mümkün.
Bakanlıktan yapılan açıklamada, söz konusu yeni gümrük vergilerinin “ek mali yükümlülük olarak uygulanması kararlaştırılmıştır” ifadesi yer alıyor.
Açıklamada yer alan bu ifade, Çin’de ithal edilen araçlarda hali hazırda yürürlükte olan ek gümrük vergilerine yeni birer ek vergi geldiği şeklinde yorumlanabilir.
NE ZAMAN UYGULANACAK?
Yeni uygulamanın ne zaman başlayacağı da merak edilen konulardan biri olarak öne çıkıyor.
Bu kapsamda, söz konusu kararın Resmî Gazete’de yayımlanma tarihini izleyen 60’ıncı günde yürürlüğe gireceğini belirtelim.
Böylece, ithalat işlemleri başlamış araçlar için bir geçiş süreci tanınması hedefleniyor.
Ayrıca, yatırım teşvik belgesi alan firmalar, yani Türkiye’ye yatırım yapma taahhüdünde bulunan markaların yeni gümrük vergilerinden muaf olacağını da söylemek gerek.
Uygulamanın bu yönü ile Türkiye’ye yatırımı teşvik ettiği söylenebilir.
SATILAN 10 ARAÇTAN EN AZ 7’Sİ İTHAL
Son dönemde otomotiv pazarındaki ithal araç payının artışı hız kesmiyor. Otomobil satışlarında ithalatın payı son 2 yıldır yüzde 70’in altına inmezken, hafif ticari araçlarda ise ithalatın payı yüzde 80’e dayanmış durumda.
Bu tablonun yarattığı olumsuz etkilere her fırsatta dikkat çeken Otomotiv Sanayii Derneği (OSD), iç pazarda düşen yerlilik oranının fabrikalardaki kapasite kullanımını azaltarak üretimi ve istihdamı tehdit altında bıraktığına işaret ediyor.
Ticaret Bakanlığı’ndan yeni düzenleme ile ilgili yapılan açıklamada, otomotiv sektörünün ekonomi için “stratejik role sahip” olduğunun altının çizilmesi önemli. Açıklamada, sektörün “haksız rekabete karşı” korunma ihtiyacı altında olduğunun ifade edilmesi de ayrıca dikkat çekiyor.
Resmi Gazete’de yayımlanan kararda, yatırım teşvik belgesi alan firmaların yeni gümrük vergilerinden muaf olacağı bilgisi de yer alıyor.
Sonuç olarak, yeni düzenlemesinin, her geçen gün artan ithalat baskısı karşısında mevcut otomotiv yatırımlarını korumak ve yeni yatırımları da ülkeye çekmek adına yapıldığı anlaşılıyor.
2024 yılında alınan ek gümrük vergisi kararının hemen ardından BYD Manisa’da 1 milyar dolarlık fabrika kuracağını açıklamıştı. Yeni vergilerin ardından Chery ve SAIC gibi Çinli markaların nasıl adımlar atacağı kuşkusuz önümüzdeki günlerin konuşulan konuları arasında yer alacak.
News
