0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

0

BEĞENDİM

2025 yılı itibarıyla Türkiye’de milyonlarca sürücüyü doğrudan ilgilendiren kritik bir değişim yaşandı. Eski tip sürücü belgelerinin yenilenmesi için tanınan süre 31 Ekim 2025’te sona erdi. Bu tarihten sonra yenileme işlemini gerçekleştirmeyen sürücüler, Karayolları Trafik Kanunu’nun 39/3. maddesi uyarınca 12.978 TL’ye kadar idari para cezası ile karşı karşıya kalacak.

Ancak cezadan daha önemlisi, sigorta poliçesi kapsamının kaybedilmesi riski. Sigorta şirketleri, süresi dolmuş belgelerle araç kullanan kişilerin artık “ehliyetsiz sürücü” statüsünde değerlendirileceğini ve bu kişilerin kaza yapmaları hâlinde hem kendi araçlarının hem de karşı tarafın zararından sorumlu olacaklarını açıkladı.

Bu gelişme, Türkiye’de yaklaşık 3 milyon eski tip sürücü belgesi sahibini doğrudan ilgilendiriyor. Artık hem yasal hem finansal hem de dijital dönüşüm açısından yeni bir döneme girilmiş durumda.

Teknik Altyapı ve Mevzuat Detayları

Ehliyet Yenileme Sürecinin Teknik Altyapısı

Türkiye’de ehliyet yenileme süreci, Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü (NVİ) tarafından yönetiliyor.

Yeni tip sürücü belgeleri, biyometrik kimlik kartı formatında, çipli, ISO/IEC 7816 uluslararası standartlarına uygun olarak üretiliyor. Bu belgelerde:

• Temassız NFC çip bulunuyor.

• Sürücü kimlik verileri MERNİS ve Emniyet Bilgi Sistemi (PolNet) ile entegre.

• Uluslararası sürücü belgesi uyumu (EU Directive 2006/126/EC) sağlanmış durumda.

• Sahtecilik riskini minimize eden holografik güvenlik katmanları mevcut.

Bu sistem sayesinde, polis denetimlerinde kimlik ve ehliyet bilgisi tek adımda doğrulanabiliyor. Eski tip (kağıt veya PVC tabanlı) ehliyetlerde ise bu doğrulama mümkün değil. İşte bu teknik fark, “geçerliliğini kaybetme” durumunun hukuki temelini oluşturuyor.

Karayolları Trafik Kanunu 39/3

Madde 39/3: “Sürücü belgesi süresi dolmuş veya geçerliliği kaldırılmış kişiler, araç kullanamazlar. Bu kişilere 12.978 TL’ye kadar idari para cezası uygulanır.”

Bu maddeye göre geçerliliğini yitiren belge, hukuken ehliyet sayılmıyor.

Dolayısıyla bu kişiler “ehliyetsiz sürücü” statüsünde değerlendiriliyor.

Bu durum yalnızca ceza değil, aynı zamanda sigorta ve hukuki sorumluluk zincirini de tetikliyor.

Sigorta Şirketlerinin Tutumu, “Ehliyetsiz Sürücü” Riski

Sigorta sektörü, bu konuda net bir tavır aldı.

Sigorta poliçelerinde yer alan en temel şartlardan biri, aracın “yasal olarak geçerli bir sürücü belgesine sahip kişi tarafından kullanılmasıdır.”

Bu şart ihlal edildiğinde poliçeler geçersiz sayılıyor.

Kasko Poliçesi Açısından Durum

Kasko sigortası, sürücünün kendi aracında oluşan hasarları karşılar.

Ancak eski tip ehliyetle yapılan kazalarda, kasko poliçesi tamamen iptal olur.

Sigorta şirketi hasar ödemesini yapmaz; onarım veya pert bedeli tamamen sürücüye aittir.

Zorunlu Trafik Sigortası Açısından Durum

Zorunlu trafik sigortası, karşı tarafın zararını karşılamakla yükümlüdür.

Ancak bu durumda sigorta şirketi, ödeme yaptıktan sonra rücu hakkını kullanarak ödenen tutarı sürücüden tahsil eder.

Yani sürücü hem kendi aracının hem de karşı tarafın zararını ödemek zorunda kalır.

Sigorta Poliçesi Geçerliliği Karşılaştırma Tablosu

Bu tabloya göre, 31 Ekim 2025 sonrası eski tip belgeler “ehliyetsiz sürücü” kategorisine otomatik olarak geçmiştir.

Sigorta şirketleri bu verileri TRAMER (Trafik Sigortaları Bilgi Merkezi) üzerinden kontrol ettiği için, tespit işlemi tamamen dijitaldir.

Türkiye Pazarı ve Sürücü Profili Analizi

Kaç Sürücü Etkilenecek?

NVİ verilerine göre Türkiye’de yaklaşık 33 milyon sürücü belgesi bulunuyor.

2025 sonu itibarıyla bunların yaklaşık 3 milyonunun hâlâ eski tip olduğu tahmin ediliyor.

Bu da her 10 sürücüden 1’inin risk altında olduğu anlamına geliyor.

Yenileme Sürecinin Ekonomik Etkisi

Ehliyet yenileme ücreti 2025 yılı itibarıyla 15 TL kart bedeli + 2 TL vakıf payı olarak belirlenmiş durumda.

Ancak süresi dolduktan sonra yapılacak her işlemde yeniden sürücü belgesi çıkarma süreci uygulanacağı için,

bu bedel 1.300 TL’ye kadar çıkabiliyor (sağlık raporu, harç ve fotoğraf dahil).

Yani son tarihten sonra yenileme yapmak, yaklaşık 85 kat daha maliyetli.

Sigorta Şirketleri Üzerindeki Etki

Sigorta sektörü açısından bu düzenleme, risk profilini doğrudan etkiliyor.

2024’te yapılan düzenlemelerle birlikte trafik sigortalarında ortalama %35 prim artışı yaşanmıştı.

2026’da ise ehliyetsiz sürücü riski nedeniyle bazı poliçelerde risk primi artışının %50’ye kadar çıkması bekleniyor.

Türkiye Sigorta Pazarı 2025 Görünümü

Bu tablo, eski tip ehliyet sahiplerinin sigorta sistemini dolaylı olarak maliyet açısından baskıladığını gösteriyor.

Dijital Ehliyet Dönemi Başlıyor

Türkiye, 2026 itibarıyla dijital ehliyet – mobil kimlik entegrasyonuna geçmeye hazırlanıyor.

Mobil Kimlik (e-Devlet tabanlı NFC doğrulama sistemi) ile artık sürücülerin fiziksel kart taşımalarına gerek kalmayacak.

Yeni sistem, e-ehliyet veya dijital sürücü belgesi olarak adlandırılıyor.

Gelecekte Öne Çıkacak Trendler

1. Mobil Kimlik Entegrasyonu:

   • 2026’da pilot uygulama Ankara ve İstanbul’da başlıyor.

   • Ehliyet bilgisi, T.C. Kimlik Kartı’ndaki çipe yükleniyor.

   • Trafik denetimlerinde NFC temasıyla doğrulama yapılacak.

2. Sigorta Entegrasyonu:

   • Kasko ve trafik sigortası poliçeleri, doğrudan dijital ehliyete tanımlanacak.

   • Geçerlilik ve sürücü bilgisi anlık olarak kontrol edilebilecek.

   • Bu sistem sayesinde “ehliyetsiz sürücü” riski minimize edilecek.

3. Yapay Zekâ Tabanlı Risk Analizi:

   • Sigorta şirketleri, sürücü geçmişi, kaza sıklığı ve ehliyet geçerlilik verilerini entegre ederek prim hesaplamasında dinamik algoritmalar kullanacak.

4. Yenileme Bildirimleri:

Sürücülerin Gözünden Değerlendirme

Forum ve sosyal medya platformlarında yapılan yorumlara göre sürücülerin büyük kısmı yenileme sürecini olumlu karşılıyor.

Ancak bazı kullanıcılar, randevu bulma zorluğu ve ilçe NVİ müdürlüklerindeki yoğunluktan şikayetçi.

2025 yazında özellikle İstanbul, Ankara ve İzmir’de ortalama randevu süresi 15 güne kadar uzamıştı.

Bazı sürücülerin yorumları:

• “Sistemin dijitalleşmesi iyi ama süre çok kısa tutuldu.”

• “Randevu almak kolaylaşsa herkes zaten yenilerdi.”

• “Sigorta geçersizliği ciddi bir risk, bunu çoğu kişi bilmiyor.”

Hukuki Değerlendirme ve Sigorta Boyutu

Avukat Ahmet Yavuzer, bu konuda yaptığı açıklamada sigorta şirketlerinin tutumunun Türk Ticaret Kanunu (TTK) ve Sigorta Sözleşmeleri Kanunu kapsamında tamamen yasal olduğunu belirtiyor:

“Her poliçe, sürücünün yasal olarak geçerli bir belgeye sahip olmasını öngörür.

Eski tip ehliyet geçerliliğini kaybettiğinde, sigorta şirketi yükümlülüğünü yerine getirmekten muaf olur.

Trafik sigortası karşı tarafın zararını ödedikten sonra, bu bedeli ‘ehliyetsiz araç kullanımı’ gerekçesiyle sürücüye rücu edebilir.”

Bu ifade, sigorta rücu davalarının 2026’da ciddi şekilde artacağına işaret ediyor.

Türkiye’de ehliyet yenileme süreci, sadece bir belge değişimi değil; dijitalleşme, güvenlik ve sigorta sisteminin yeniden yapılandırılması anlamına geliyor.

Süre uzatılmadığı için, bu konudaki farkındalık özellikle sigorta ve ceza boyutuyla kritik öneme sahip.

2026 itibarıyla “ehliyet yenileme 2025” yalnızca bir tarih değil, dijital sürücü kimliği çağının başlangıcı olarak hatırlanacak.

Sürücüler için en kritik tavsiye ise net:

“Ehliyetiniz fiziksel olarak yanınızda olabilir, ama sistemde geçerli değilse, siz ehliyetsiz sayılırsınız.”

Bu nedenle, her sürücü hem yasal cezadan hem de sigorta kaybından korunmak için ehliyetini derhal yenilemeli.